Jak szkolić z zarządzania projektami naukowymi?

Wyobraź sobie, że idziesz na szkolenie. Liczysz, że poznasz nowe zagadnienia i przećwiczysz je, żeby od razu z nich korzystać. Okazuje się jednak, że szkolenie to nudny wykład, a po szkoleniu nie masz pojęcia, jak zastosować podane informacje w praktyce.

W środowisku trenerskim często można usłyszeć pewien dowcip:

Marek i Darek siedzą w maszynowni. Marek pyta:
– Darek, jak to działa?
– Chodź, opowiem ci.
– Opowiedzieć to i ja potrafię, ale jak to działa??

W nauce często mamy do czynienia z urządzeniami, oprogramowaniem czy rozwiązaniami zawierającymi skomplikowane mechanizmy i wydaje nam się, że wystarczy o nich opowiedzieć, żeby je poznać. Poznać – tak, ale przetestować i wdrożyć – NIE.

Praktyka ważniejsza niż teoria

Skoro opowiadanie nie wystarcza, żeby opanować jakąś umiejętność, to dlaczego w zarządzaniu projektami badawczymi miałoby być inaczej?

Wykład nie załatwi sprawy – ważne są ćwiczenia.

Definicje uczestnicy szkolenia mogą wykuć w domu, ale podczas zajęć mają przyswoić konkretne umiejętności. Dlatego nie można tylko podawać danego zagadnienia. Trzeba je przepracować z grupą tak, by każdy uczestnik je przećwiczył i mógł wykorzystać po wyjściu z sali szkoleniowej.

Trener powinien być praktykiem

Z kolei trener zarządzania projektami naukowymi powinien być praktykiem, a nie jedynie teoretykiem przekazującym wiedzę opisową. Powinien być naukowcem lub mieć gruntowne doświadczenie w projektach badawczych, w tym także we współpracy z naukowcami różnych ośrodków dyscyplin naukowych.

Jeśli trener nie będzie mógł opierać się na swoim doświadczeniu, to jego zajęcia będą opracowane ramowo i teoretycznie, a uczestnicy natychmiast po powrocie ze szkolenia odłożą notatki na półkę i tyle.

Projekt naukowy to nie projekt biznesowy

A jak jest z doświadczeniem biznesowym trenera? Na pewno wiele wnosi, chociażby w zakresie znajomości pewnych definicji czy struktur projektowych.

Jednak wiedza i umiejętności trenera biznesu okazują się w sektorze nauki i technologii niewystarczające.

Nie można szkolić naukowców poprzez bezpośrednie nakładanie projektów biznesowych na naukę – kontekst i cele takich działań, a także potrzeby ich uczestników są zupełnie inne i trzeba je uwzględnić.

Zdarza się, że na szkoleniach projekty biznesowe są „naginane” pod naukę. Dodaje się tylko kosmetyczne zmiany – podmienia nazwy kursów, zamiast „klienci” mówi się „uczestnicy” czy dostosowuje się matryce (np. procesów).

Nauka jest jednak ogromnym sektorem i choć metodyka jest transferowalna, to już same projekty są inne. Zastosowane techniki mogą być więc podobne, ale zakres poszczególnych elementów oraz działań nie będzie ten sam.

Jak szkolić z zarządzania projektami naukowymi

Jak więc można, a nawet należy, szkolić z zakresu zarządzania projektami naukowymi? Oto moje rady:

1. Udaj się na szkolenie trenerskie, nawet podstawowe, i opracuj program szkoleniowy zawierający zarówno teorię, jak i różnorodne ćwiczenia.
2. Oprzyj proponowane rozwiązania na doświadczeniu własnym oraz osób, z którymi dotąd pracowałaś/eś.
3. Zweryfikuj proponowane rozwiązania pod kątem najnowszej wiedzy i dobrych praktyk – skonsultuj je z mentorami oraz w środowiskach, które na co dzień wdrażają projekty naukowe. Niech żadne Twoje rozwiązanie, żadna propozycja lub sugestia nie pozostaną bez weryfikacji.
4. Przed, podczas i po szkoleniu uwzględniaj potrzeby i pytania uczestników, a także ich sposób uczestniczenia w zajęciach. Doceniaj, chwal, wymieniaj się spostrzeżeniami. Spraw, by czuli się jak podczas swobodnego eksperymentowania.
5. Nie wychodź poza kontekst zawodowy uczestników. Nie opowiadaj biologom o projektach dla historyków – chyba, że masz w tym konkretny cel i że powiążesz go z potrzebami tej konkretnej grupy uczestników..
6. Pamiętaj, że Twoi uczestnicy nie przyszli na zajęcia, by posłuchać o Twoich projektach i dokonaniach, ale dlatego, że… chcą mieć własne. Zrób wszystko, aby poczuli, że dzięki Twoim zajęciom mają na to szansę.

Jak rozwijać kompetencje trenera zarządzania projektami naukowymi

Po pierwsze możesz na bieżąco śledzić działalność Trenerów Nauki 🙂 Ja oraz naukowcy, z którymi współpracuję, staramy się w jak najciekawszy sposób wzmacniać umiejętności dydaktyczne naukowców w Polsce i innych krajach UE.

A jeśli chcesz pod naszym okiem stworzyć własne narzędzia szkoleniowe (a przy okazji zdobyć oficjalny certyfikat trenerski), zapraszamy Cię na Kurs Trenerów Nauki.